DE VOORSPELLINGEN VAN ARTHUR C. CLARKE

Arthur C. Clarke (16 december 1917 – 19 maart 2008) 

 

Met het overlijden van Arthur C. Clarke verliest de sciencefictionwereld een van haar grootste namen. Samen met Robert Heinlein en Isaac Asimov stond hij bekend als de “Grote Drie”. Vraag aan iemand de titel van een sciencefictionverhaal en de kans is groot dat het antwoord ‘2001: A Space Odyssey’ luidt. Deze film uit 1968 is op het kortverhaal ‘The Sentinel’ van A.C. Clarke gebaseerd. Samen met regisseur Stanley Kubrick schreef Clarke het scenario voor de film. In deze visionaire prent bestuurt de artificiële intelligentie ‘Hal’ het ruimteschip. Elders in het verhaal is er sprake van een ruimtehotel. Eerder had A.C. Clarke al in een technisch artikel de principes van een communicatiesatelliet uitgewerkt. 

Toen A.C. Clarke in december negentig jaar werd, had de futuroloog nog drie wensen. Hij hoopte dat de mensheid zuivere energie in plaats van olie en fossiele grondstoffen zou gaan gebruiken. Voor zijn nieuwe land Sri Lanka, waar hij vijftig jaar woonde, wenste hij vrede. Ten slotte wachtte hij op het eerste contact met buitenaards leven.  

BBC News zocht de belangrijkste technologische voorspellingen van de Britse auteur en ging na in hoeverre ze al gerealiseerd zijn. De acht items van de Britse zender vul ik aan met twee punten die Steven Stroeykens in de wetenschapsbijlage van De Standaard aanhaalt. Sommige voorspellingen zijn werkelijkheid geworden of staan op het punt gerealiseerd te worden. Andere lijken onrealistisch. Maar wat vandaag nog niet is, kan morgen wel zijn.

Ruimtelift

Clarke beschrijft een ruimtelift in ‘The Fountains Of Paradise’ uit 1979. Daarmee introduceert hij in de sciencefiction een idee van Konstantin Tsiolkovsky (1857 - 1935) die in 1895 de ruimtelift bedacht. De NASA onderzocht de mogelijkheid van een ruimtelift.

Geostationaire communicatiesatelliet

Ook voor zijn belangrijkste wetenschappelijke bijdrage bouwde Clarke verder op het werk van Konstantin Tsiolkovky, die geostationaire satellieten beschrijft. Clarkes grote verdienste bestaat uit zijn voorstel om geostationaire satellieten te gebruiken om een wereldomspannend communicatienetwerk te bouwen. Hij werkte dit uit in een artikel voor ‘Wireless World’ in 1945. Heel wat meteorologische en communicatiesatellieten volgen vandaag een baan rond de aarde die de Clarke Orbit wordt genoemd.

Space Guard

Project Spaceguard in ‘Rendezvous With Rama’ uit 1972 moet de aarde tegen asteroïden beschermen. Sinds 1992 probeert de Nasa mogelijke asteroïden en meteorieten op rampkoers met de aarde te monitoren. Het project werd… Spaceguard Survey gedoopt.

Nucleaire ruimtevaart

In zijn eerste sf-roman ‘Prelude To Space’ uit 1951 wordt de raket Prometheus door kernenergie aangedreven. De Sovjet-Unie lanceerde meerdere satellieten met een nucleaire reactor aan boord. Bekendste is Cosmos 954 die in 1978 in Canada neerstortte en bij zijn crash een hele streek radioactief besmette. Ook de NASA plande nucleaire raketten om de ruimte te exploreren. Technisch kan het, maar wegens ecologische gevaren lijkt de ontwikkeling (voorlopig) stilgelegd.

Millenniumbug

In middens van computerdeskundigen was het gevaar van de millenniumbug bekend. In ‘The Ghost From The Grand Banks’ uit 1990 spreekt Clarke voor het eerst buiten de technische literatuur over de millenniumbug. Uiteindelijk bleef de schade door falende computerchips op 1 januari 2000 heel beperkt.

Preventie van aardbevingen

Het voorstel van A.C. Clarke in ‘Richter 10’ uit 1996 om met atoombommen diep in de aarde aardbevingen af te wenden werkt volgens geologen niet.

Back-up van het brein

Volgens ‘3001: The Final Odyssey’ uit 1997 downloaden de mensen in de toekomst hun brein en hun gedachten in machines. Voorlopig moeten we ons beperken tot het opslaan van teksten, foto’s, films, geluidsfragmenten, mails en noem maar. Je persoonlijkheid back-uppen en digitaal voortleven blijft toch wel toekomstmuziek.

Invriezen van mensen

Mensen laten zich invriezen in ‘The Songs Of Distand Earth’ uit 1986 om interplanetaire afstanden te overbruggen. Anno 2008 is cryogeen in leven houden van mensen niet mogelijk. Sommige Amerikanen hebben zich weliswaar na hun dood laten invriezen in de hoop dat de medische wereld hen in een verre toekomst weer tot leven kan wekken én een oplossing voor hun doodsoorzaak heeft. De medische wereld vriest ook organen in om ze later te transplanteren. Een levende persoon invriezen en hem later ontdooien is nog niet vertoond. Wie het experiment nu zou uitvoeren, wacht ongetwijfeld een proces voor doodslag.

Ruimtetoerisme

Het ruimtetoerisme dat Clarke in ‘2001: A Space Odyssey’ beschrijft, wordt stilaan werkelijkheid. In de film draait er een Hilton-hotel rond. Wie twintig miljoen dollar veil heeft, kan reeds een trip maken naar het ruimtestation maken. De Amerikaanse multimiljonair Dennis Tito was in 2001 de eerste ruimtetoerist. Hij vloog mee aan boord van de Sojoez. Richard Branson, Burt Rutan, Paul Allen en Robert Bigelow dromen al luidop van ruimtehotels.

Kunstmatige Intelligentie

De superintelligente boordcomputer ‘Hal’ uit ‘2001’ bestaat nog niet. Ondanks de enorme vooruitgang in de computerindustrie, robotica en neurologie is er nog lang geen artificieel intelligent leven. De transhumanisten blijven echter optimistisch. Zij verwachten dat er in 2050 AI zal zijn. 

 

(Bron: BBC News en De Standaard van vrijdag 21 maart 2008) 

Frank Beckers