Gateway To Space: de geschiedenis van de ruimtevaart

“Het is moeilijk te zeggen wat onmogelijk is, want de dromen van gisteren zijn de hoop van vandaag en worden morgen al werkelijkheid.” Robert H. Goddard

Van Tsjoilkovski tot von Braun

Ruimtevaartliefhebbers kunnen nog tot 8 november 2015 naar de tentoonstelling ‘Gateway To Space. The Exhibition’ in Paleis 2 op de Heizel. Drieënveertig jaar geleden was Charlie Duke piloot van de maanlander van Apollo 16. Op 18 juli 2015 opende de voormalige astronaut opende de tentoonstelling. De expositie start met een ode aan Jules Verne. De Franse sciencefictionschrijver beschreef in 1865 in ‘Van De Aarde Naar De Maan’ hoe de Baltimore Gun Club de ‘Columbiad’ met een kanon richting Maan afschoot. Jules Verne had zijn huiswerk goed gemaakt. Hij beschreef de landing in de oceaan zoals het later met Apollo 11 het geval zou zijn. Ook de reisduur en een bemanning van drie man schatte hij correct in. Natuurlijk waren niet al zijn speculaties even accuraat. Zo meende Jules Verne dat de capsule als een projectiel met een kanon kon afgeschoten worden. De Apollo-astronauten werden daarentegen in een raket gelanceerd.

Als kind las Wernher von Braun de verhalen van Jules Verne. Later kreeg de jongen een boek van Hermann Oberth, ook over reizen met raketten, in handen. Maar dat boek stond vol wiskunde en fysica, waar Wernher von Braun eerst niets van begreep. Raketpionier Hermann Oberth zou later zijn mentor worden. Toch is het een Rus, die beschouwd wordt als de vader van de ruimtevaarttechnologie. Konstantin Tsiolkovsky bedacht het systeem van meertrapsraketten en het gebruik van vloeibare brandstof. Bekend is zijn uitspraak: ‘De aarde is de wieg van de mensheid, maar we kunnen niet eeuwig in de wieg blijven zitten’.

In 1926 lanceerde de Amerikaan Robert Goddard als eerste een raket op basis van vloeibare brandstof. Het tuig geraakte tot een hoogte van… twaalf en een halve meter en legde zesenvijftig meter af op de twee en een halve seconden durende vlucht.

Dan brak de oorlog uit. Het Duitse leger rekruteerde von Braun. Nu moest hij aan oorlogswapens werken. Zijn ploeg bouwde V1’s en dan V2’s, waarmee moordende bombardementen op Londen en Antwerpen werden uitgevoerd. Wanneer het einde van de oorlog naderde, ontmantelden von Braun en zijn medewerkers enkele overblijvende V2’s. Ze pakten alles in en trokken de Amerikanen tegemoet, die hen met open armen ontvingen. Zo verhuisde von Braun naar de VS en mocht er zijn raketonderzoek verder zetten, nu in opdracht van de Amerikanen.

Eerste biep, eerste mens, eerste wandeling, eerste stap op de Maan

Op 4 oktober 1957 verbaasde de Sovjet-Unie vriend en vijand met de eerste satelliet Spoetnik. Tweeëntwintig dagen lang weerklonk het biep-signaal van de Spoetnik. De Amerikanen waren gealarmeerd en richtten de NASA op. Von Braun moest zo snel mogelijk een antwoord geven. Dat werd op 31 januari 1958 de Explorer I. De ruimterace was nu volop aan de gang!

De Sovjets scoorden weer in 1961. Joeri Gagarin werd de eerste mens in de ruimte. De Russen werkten ook aan een Maanprogramma, maar dat zou niet succesvol blijken. Ondertussen maakte de VS een inhaalbeweging en in 1969 werd Neil Armstrong de eerste mens die voet zette op de Maan.

De Russen bouwden ook het eerste ruimtestation Saljoet in 1971. Twee jaar later volgde Skylab langs Amerikaanse zijde. We naderen het einde van de Koude Oorlog of in elk geval toch het einde van de ruimterace. De twee grootmachten zochten toenadering en hun samenwerking culmineerde in het gezamenlijke Apollo-Sojoez project in 1975. Vandaag is het internationale ruimtestation ISS het belangrijkste ruimtetuig. Zoals de naam zegt, is dit een internationale onderneming, waaraan vijftien landen meewerken. Naast de VS en Rusland zijn dat Canada, Japan en elf Europese landen die lid zijn van de ESA. Maar China werd hier buiten gehouden. Het valt trouwens op dat ‘Gateway To Space’ niets over de nieuwe ruimtevaartlanden als China en India weet te vertellen.

‘Gateway To Space’ toont Russische en Amerikaanse ruimtepakken. Verder staan er schaalmodellen van Apollo, MIR, het Russische ruimteveer Buran – dat slechts een enkele testvlucht maakte -, de Amerikaanse shuttle, het ISS, de maanrover,…. Je kan een replica van het ruimtestation MIR binnenstappen en je passeert door de cockpit van een ruimteveer. Het hele verhaal wordt verduidelijkt met tal van videofragmenten van lanceringen, interviews en andere documentaire beelden over ruimtevaart.

De Apollo-astronauten brachten stenen van de Maan mee. Er worden echter ook Maanstenen op onze aarde gevonden. Af en toe zijn er immers meteorieten afkomstig van de Maan. Zo belandde meteoriet ‘NWA 7834’ in de Sahara. Bezoekers mogen de steen aanraken. Helaas ligt de steen niet op de grond. Dan had men “Raak de Maan aan” kunnen vervangen door “Zet een stap op de Maan”.

En we stoten zowaar op ‘Darth Vader’, die er wat verloren bij staat. Ook de frisdrankoorlog tussen Coca Cola Company en PepsiCo zal wel eerder omwille van sponsoring, dan omwille van informatieve redenen, aangehaald worden.

De toekomst van de Amerikaanse bemande ruimtevaart

In een zaal, die tot bioscoop gebombardeerd werd, wordt een tien-minuten durende filmpje over de toekomst van de bemande ruimtevaart getoond. Opnieuw is het de toekomst gezien vanuit het perspectief van de NASA. De Amerikanen bouwen een nieuwe capsule, de Orion. De nieuwe draagraket SLS, Space Launch System, zal Orion lanceren. Ook van de SLS is er een schaalmodel op de tentoonstelling aanwezig. De eerste onbemande vlucht van de Orion is voorzien voor 2O17. De eerste bemande vlucht staat gepland voor 2021. De NASA hoopt om met de Orion een asteroïde binnen een baan om de Maan te halen. En dan willen de Amerikanen naar Mars. Dat wordt een vlucht van zes maanden. De astronauten moeten dan driehonderd of zelfs vijfhonderd dagen op onze buurplaneet blijven, vooraleer ze terug naar Aarde kunnen reizen.

Maar eerst moeten de ruimtevaartwetenschappers nog een heel aantal problemen oplossen. De blootstelling aan kankerverwekkende gammastraling en kosmische straling moet beperkt worden. Hoe blijven de astronauten in een goede gezondheid? In gewichtloze toestand verliest het menselijke lichaam botmassa en kracht. Ook de communicatie moet sneller dan vandaag. Daarom denken de Amerikanen aan een planetair internet, waarbij elke planeet haar eigen domeinnaam krijgt. Op een dag kunnen we naar www.alphabet.mars surfen. Nu wordt deze domeinnaam nog niet herkend. De NASA doet voor haar nieuwe plannen beroep op de industrie, maar dat deed ze ten tijde van Apollo ook al. Space X en Virgin Galactic zien al mogelijkheden voor ruimtetoerisme.

Op ruimtekamp

Na de tentoonstelling, kan je in het ruimtekamp even astronautje spelen. Er staat een vluchtsimulator, je kunt ronddraaien in een multi-axis trainer en in een videogame een shuttle aan de grond zetten – of eerder doen crashen, maar je krijgt een tweede kans. Deze attracties zijn niet gratis. De prijs is niet inbegrepen in het ticket voor de tentoonstelling.

In de ruimteshop liggen vooral T-shirts en gidsen van de tentoonstelling. In de gids kan je de foto’s nog eens bekijken. Gelukkig maar, want in de tentoonstelling zelf was de belichting schaars, te donker om veel foto’s zonder flits te nemen.

GATEWAY TO SPACE. THE EXHIBITION
18 juli tot 8 november 2015
Paleis 2, Heizel

Meer info:
expo-space.be
www.spacecamp.com

Frank Beckers